Ойға түстім толғандым...

«Ойға түстім толғандым...» - Абайдың кейін табылғанөлеңі. Әрқайсысы 8 тармақты 4 шумақтан турады. Туынды ақынның өзі өмір сүрген дәуір сырына терең үңіліп, жүріп өткен жолына ойлана қараған, кемелденген шағында туған.

Халық мойнындағы қараңғылықтың қат-қабат қамыты, арқасындағы зілбатпан ауыр тұрмыстыңжүгі, одан құтылар жолдың жоқтығы Абай өлеңінің негізгі арқауы болған.

Ақын туған елін жан дүниесімен сүйгендіктен де сол азаптан құтқаратын сәулені іздейді. Ел арасындағы тартыс пенталастың шоғын үрлеп жүрген сол қоғамның «белсенді» мүшелерін аяусыз сынайды. Мінезіңнен де, атқарған қызметіңнен де халық сыйлар қасиет табылмайды. Білімдімін, пысықпын деп жанталасқаның жалқы басыңның қамы ғана. Сен соның жолында ар-ұяттан да айрылдың, адамдық парызыңды да ұмыттың, жүрегіңде тірі пенде сүйсінер тазалық жоқ, деп олардың бар болмысын баян етеді. Көңіліңде ізгіліктің жылуы болса өз өміріңе, іс-харекетіңе зер сала бір қарашы тоқтау табар ма екенсің деп ой түйеді». Өлең 7, 8 буындыжыр үлгісінде жазылған.

Жүмағазы Кенжебаевтың айтуы бойынша Бәткен деген жас ақын жазып алған. 1944 ж. Қ. Мүқаметханов Қазақ ССР ҒА-на тапсырған. Алғаш рет ақынның 1945 ж. жарық көрген толық жинағында жарияланды. Басылымдарында текстологиялық өзгерістер көздеспейді.

Туынды ағылшын, қарақалпақ, қырғыз, орыс, өзбек, ұйғыр т. б. тілдерге аударылған.